Een gemeente in transitie

Sinds de invoering van de Agenda 21-dynamiek die werd gelanceerd op initiatief van Ecolo heeft onze gemeente tal van initiatieven ten gunste van duurzame ontwikkeling genomen of ondersteund. Ecolo-Groen staat een transitie voor naar productie- en consumptiewijzen die rekening houden met de uitputting van de natuurlijke hulpbronnen en met de impact van onze leefwijzen op de kwaliteit van lucht, klimaat, bodem en biodiversiteit. Een transitie die erom vraagt onze manieren van consumeren en produceren ingrijpend te veranderen, maar ook om samen te werken en te leven.

Reeds verscheidene initiatieven zijn erop gericht het energieverbruik terug te dringen (zwembaden en gemeentelijke infrastructuur, informeren en begeleiden van de inwo(o)n(st)ers), lokale, bio- en seizoensvoeding voor zo veel mogelijk mensen toegankelijk te maken (moestuinen, schoolrestaurants, opleidingen), het hergebruik of delen van hulpbronnen, voorwerpen of knowhow mogelijk te maken (geverijen, repair cafés, lokale ruildiensten, buurtborden).

Nu willen we nog verder gaan en van Watermaal-Bosvoorde een gemeente in transitie maken. Daarvoor komen we met onderstaande voorstellen.

ONZE voorstellen

De transitie bevorderen

  • Watermaal-Bosvoorde tonen als gemeente in transitie.
  • De lokale initiatieven die de transitie bevorderen inventariseren, in kaart brengen en promoten en ze in de onthaalbrochure voor nieuwe inwo(o)n(st)ers vermelden.
  • Een analyserooster voor gemeentebeslissingen vanuit de insteek van de transitie opmaken en de gemeentebedienden wegwijs maken in het transitieconcept.
  • Zorgen voor beurzen en ontmoetingsplekken voor hen die beroepsmatig of als burger van start willen gaan met een project dat een transitie-economie bevordert.
  • Gronden en lokalen beschikbaar stellen voor activiteiten die verband houden met de transitie.
  • Vervoer en levering met de fiets in plaats van met gemotoriseerde voertuigen bij de lokale actoren ondersteunen met premies en stimuli.
  • Van de transitie een instrument voor integratie in het arbeidsproces maken.
  • De commerciële actoren die goede praktijken hanteren inzake leefmilieu en transitie hiervoor op waarde schatten.
  • De voorkeur geven aan het gebruik van open software in het gemeentediensten.
  • De mogelijkheid nagaan van voor het leefmilieu minder belastende begrafenispraktijken, met name humusatie.
  • School- en naschoolse activiteiten aanmoedigen die kennis laten maken met de natuur, duurzame voeding en consumptie: actieve boerderijbezoeken, op school gekweekte groenten koken, “zero-afval”-workshops, enz.

Voeding                                 

  • De ontwikkeling van solidaire aankoopgroepen voor artisanale landbouw (SAGAL) promoten en ondersteunen.
  • Synergie tussen alle actoren van duurzame voeding in de gemeente aanmoedigen.
  • Sensibiliserende en educatieve acties rond duurzame en kwaliteitsvolle voeding opzetten, net als activiteiten die smaak en voedseldiversiteit leren appreciëren.
  • Kwaliteitsvolle voeding in de eetzalen op school toegankelijk blijven houden, de voorkeur geven aan deze voeding op evenementen van de gemeente (korte circuits en seizoensgroente en -fruit, voorrang aan bio) en zorgen voor voortdurend beschikbaar drinkwater in waterkruiken.
  • Duurzame voeding opnemen in de overheidsopdrachten en er de norm van maken: zo veel mogelijk lokale, biologische of eerlijke seizoensproducten in de eetzalen in scholen, crèches, buitenschoolse opvang, sociale restaurants, maaltijden aan huis, rusthuizen, op gemeente-evenementen en lokale feesten.
  • De openbare moestuinen en boomgaarden inventariseren en nagaan waar er nog kunnen aangelegd worden.
  • De voedselproductie stimuleren door de aanplanting van fruitbomen, kleine fruitbomen of aromatische kruiden.
  • De installatie van kippenhokken stimuleren in scholen, parken en openbare ruimten. De inwo(o)n(st)ers ertoe aanzetten in hun tuinen, op hun terrassen en gevels te telen.
  • Pluk en oogst organiseren en bevorderen.

Anders consumeren

  • Een deel van de participatieve begroting besteden aan initiatieven omtrent anders consumeren.
  • In het verlengde van de Repair Cafés en de geverijen een gemeentelijk kringloopcentrum oprichten dat in samenwerking met de inwo(o)n(st)ers de mogelijkheid biedt tot delen, herstellen, hergebruik, recyclage en nuttige toepassing van hulpbronnen. Tegelijk kan er een project voor socioprofessionele integratie plaatsvinden.
  • Burgerinitiatieven rond het delen van hulpbronnen, voorwerpen of knowhow opzetten of ondersteunen.
  • Opleidingen/workshops organiseren om een andere manier van consumeren aan te moedigen: zich ontdoen van overbodige spullen, zero afval, recuperatie, delen, transformatie.
  • De kwalitatieve lokale voedsel- en artisanale productie aanzwengelen en de aanwezigheid ervan in handelszaken en op markten steunen.
  • De invoering van een lokaal uitwisselings- en ruilsysteem (LETS) promoten, evenals aanzetten tot nieuwe manieren van uitwisseling en tot het creëren van gemeenschappelijke goederen.
  • Criteria omtrent koolstofvoetafdruk opnemen in de overheidsopdrachten voor leveringen (papier, uitrusting, verf, enz.).
  • Een mobiele pers naar Bosvoorde laten komen om appelsap te maken en de initiatieven steunen die de verwerking van lokale voedselvoorziening mogelijk maken.

Afvalbeheer

  •  Een zero-afvalbeleid toepassen (dat de productie van afval en verpakkingen beperkt) binnen de gemeentediensten, het OCMW, gemeentelijke en paragemeentelijke vzw’s, scholen, alsook tijdens de evenementen die ze organiseren.
  • De bevolking sensibiliseren voor de “zero-afvalproblematiek”, de lokale actoren ondersteunen die initiatieven in deze zin opzetten en de inwo(o)n(st)ers aanzetten tot het gebruik van minder verpakkingen en van herbruikbare voorwerpen.
  • Voorzien in sorteervuilnisbakken op openbare plaatsen en bij grote toestroom van mensen (concerten, volksfeesten, markten) en er de voorkeur geven aan herbruikbare materialen, met statiegeld of biologisch afbreekbaar.
  • Winkels en supermarkten ertoe aanzetten bakken te plaatsen waarin men herbruikbare tassen kan deponeren of van kan meenemen.
  • Een gemeentelijke premie toekennen aan het gebruik van wasbare luiers, crèches en rusthuizen ertoe aansporen ze te gebruiken.
  • Mechanismen in het leven roepen waarmee groenafval (haksel/dorre bladeren) van op gemeentelijke diensten of van bij particulieren/bedrijven) lokaal kan worden aangewend, in partnerschap met de burgerinitiatieven.
  • Compostering aanmoedigen. Daarvoor de compostmeesters inroepen en het netwerk van collectieve composteerinstallaties verder uitbouwen.
  • Het sorteren van organische stoffen in elke gemeentelijke of paragemeentelijke infrastructuur aanzwengelen.

Energie

Op energie besparen, van levensbelang voor de planeet, maar ook voor de portefeuille! Dat geldt voor de gemeente, als voor de individuele mensen. Omdat ze mee onze energieonafhankelijkheid bewerkstelligen, dragen energiebesparingen ook actief bij tot de bestrijding van de opwarming van de aarde.

De gemeente hoort dus het voorbeeld te geven. Sinds 2004 zorgden de werkzaamheden van de Ecolo-Groenmandatarissen die elkaar hebben opgevolgd in de gebouwen onder beheer van de gemeente, met inbegrip van het zwembad, voor een verminderd energieverbruik van nagenoeg 40 %. Onze doelstelling is 50 % van de energiebesparingen te halen.

De gemeente heeft een motie goedgekeurd waarmee ze het Burgemeestersconvenant onderschrijft. Hierin komen de energievraagstukken op bredere schaal aan bod dan in het Kyoto-protocol, dat gefocust was op de gemeentegebouwen. Als een gevolg van de stemming van deze motie keurde de door Ecolo aangevoerde meerderheid een “Actieplan Duurzame Energie” goed, met twee onderdelen: enerzijds acties in de openbare sfeer (energiebesparingen in de gemeentediensten en de paragemeentelijke vzw’s, in de gemeentescholen, op het OCMW, enz.) en anderzijds sensibiliserings- en begeleidende acties voor de inwo(o)n(st)ers en verschillende privéactoren. Onderstaande voorstellen zijn ingegeven door dit Actieplan Duurzame Energie.

ONZE voorstellen

  • Elk op energievlak innoverend project gunstig ontvangen (burgercoöperatieves voor energieproductie, kleine biogascentrale met compost, geothermie met rioleringen, enz.).
  • Duurzaam energiebeheer in de gebouwen van de gemeente en haar entiteiten:
  • Het energiebeheer continu verbeteren in de volledige gemeentelijke en paragemeentelijke infrastructuur: scholen, gemeentelijke vzw’s, enz.
  • Systematisch toezien op de energieprestaties in alle gemeentegebouwen (energieaudit, energiekadaster) en de interventies prioriteren in functie van de begrotingsmiddelen en de mogelijkheden in subsidies.
  • Voor elk gemeentegebouw een energieaanspreekpunt dat instaat voor het bestrijden van verspilling, afwijkingen opspoort, regelmatig wijst op het water- en energieverbruik, de gebruikers sensibiliseert, enz.
  • In elk gemeentelijk domein van energiegebruik, daar waar mogelijk kwantificeerbare doelstellingen vastleggen.
  • De koolstofvoetafdruk van de gemeente berekenen en aan de vermindering ervan werken.
  • Met andere publieke structuren deelnemen aan gezamenlijke opdrachten voor levering van energie en 100 % groene elektriciteit eisen.
  • Een energiekadaster voor woningen van de gemeente invoeren, de woningen met risico op energiearmoede identificeren en voortgaan met de energierenovatie van woningen.
  • De energie-impact van de gebouwen tot een minimum terugvoeren, zowel wat de bouwmaterialen en de uitrusting betreft, als op het vlak van verbruik.
  • Monitoring van alle hernieuwbare energiebronnen die op de gemeentegebouwen en -sites van toepassing zijn en deze bij voorkeur gebruiken, telkens wanneer dat technisch mogelijk en relevant is. Hierbij eventueel een beroep doen op burgercoöperatieves voor energieproductie.

 

Sensibilisering en begeleiding van de inwoners en actoren:

  • Acties ondernemen om de inwo(o)n(st)ers, verenigingen en bedrijven van de gemeente die bijdragen tot energiebesparingen, de reductie van uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te informeren, te sensibiliseren, hun ervaringen te laten delen en ze te begeleiden (energierendez-vous, energiemonitoring van de tuinwijken, acties grote gebouwen, ervaringen delen met actoren, verschaffen van informatie over gegroepeerde aankopen, …).
  • De bevolking informeren over de mogelijkheden tot privé-installaties voor de productie van hernieuwbare energie, meer bepaald langs coöperatieve energievennootschappen met sociaal oogmerk.
  • Betere hulpverlening voor burgers in energiearmoede door ze naar het OCMW door te verwijzen.
  • Kenbaarheid geven aan elk initiatief dat toelaat overheidssteun te verkrijgen om de energieprestatie van gebouwen te verhogen of dat de inwo(o)n(st)ers een begeleiding inzake energie wil bieden: energieaudit, diensten van “Homegrade” (voorheen “Huis van de Energie en de Ecoconstructie”).
  • Ertoe bijdragen dat de bevolking en de professionals in de bouwsector degelijke voorlichting inzake energie krijgen. De inwo(o)n(st)ers aanmoedigen om alle werkzaamheden in huis te baat te nemen om de energieprestatie te verhogen en op alternatieve energie over te schakelen.
  • Voortgaan met de “energiemonitoring” van de tuinwijken, in partnerschap met Logis Floréal, de energiecel van het OCMW en de Wijkhuizen van de Tuinwijken.
  • Aandacht hebben voor de impact van slimme meters, vooral wat de bescherming van de persoonlijke levenssfeer betreft.
  • Sensibiliseren voor de milieu-impact van een open vuur en aansporen tot schoorsteenvegen.